De zomer van 2007 was het prille begin van wat men de “bankencrisis” noemt. In de herfst en winter van 2008 bereikte de crisis een hoogtepunt. De crisis is ontstaan in de VS door het falen van de huizenmarkt en door het op de markt brengen van obligaties die in feite een bundeling van (slechte) hypotheken was. Ook vele andere landen hebben dergelijke slechte financiële producten aan de man gebracht. Het gevolg was dat de banken te weinig kapitaal hadden om de geleden verliezen te dekken.
In België werd er door de regering enorm veel geld in de banken gestort om faillissementen van de grootste spelers te voorkomen (KBC, Dexia, Fortis …). Belfius – de nieuwe naam voor Dexia – bijvoorbeeld is door de inbreng van de regering in feite genationaliseerd.
Feit is dat de banken zeer veel complexe producten aanboden waarvan men de impact op de financiële markten totaal verkeerd had geschat. Vele bankiers hebben ondertussen erkend dat ze zelf niet voldoende op de hoogte waren van de complexiteit van hun eigen producten.
De bankencrisis heeft tevens geleid tot een groot wantrouwen in de banken. Bovendien heeft die crisis ook aanleiding gegeven tot het Griekse drama (vanaf 2010) omdat men ook veel aandacht begon te besteden aan de financiën van de Europese overheden. De zuidelijke landen zijn daarbij in het vizier gekomen. De Griekse bevolking heeft onder die crisis enorm geleden en lijdt nog steeds.
De bankencrisis is een voorbeeld van hoe één financieel probleem in één land een enorme impact heeft op de financiële toestand wereldwijd.
De grote vraag die we ons hierbij kunnen stellen is: wie heeft die crisis betaald? Zijn het de banken en financiële instellingen zelf of is het de gewone burger. Een zeer terechte vraag waarop de spreker van deze avond misschien een antwoord kan bieden.
Met enkel een klein notitieblaadje als ruggensteuntje nam dhr. Smets ons mee in de wereld van de banken. Vertrekkend van 2008 waar alles rozengeur en maneschijn leek te zijn schetste hij het verloop van de wereldwijde crisis, de val van Lehman Brothers en de weerslag op onze bankinstellingen.De Griekse financiële crisis, Spanje, Portugal, Cyprus, Ierland,… de hele financiële wereld passeerde de revue. Door de inspanningen van de Eurozone en de verhoogde overheidscontrole is er nu meer zekerheid dan ooit.
De vele vragen uit de zaal waren een afspiegeling van de interesse die het boeiende betoog had losgeweekt. Twee vragen bleven begrijpelijker wijs onbeantwoord namelijk met betrekking tot de Optima-bank en Arco-saga.
Dat de veiligheid van de spaarcenten een blijvende zorg van de spaarder is mag blijken uit de grote opkomst voor deze avond: 210 aanwezigen.
Jan Smets zetelt vanaf 11 maart 2015 als gouverneur van de Nationale Bank van België. Hij was voordien kabinetschef van onder meer de premiers Wilfried Martens en Jean-Luc Dehaene en directeur van de Nationale Bank.