Zelfdoding bij jongeren
Prof. dr. Gwendolyn Prtzky
Dinsdag 20 oktober om 20u00
Vlaanderen en meer bepaald West-Vlaanderen doet het slecht als het op het aantal zelfdodingen aankomt. We scoren ver boven het Europees gemiddelde. Bij jongeren van 15 tot 24 jaar is zelfdoding de belangrijkste doodsoorzaak na verkeersongevallen. Eén op de 10 Vlaamse jongeren tussen 14 en 17 jaar heeft ooit al eens zelfbeschadigend gedrag vertoond. Vlaamse jongeren hebben bijna 3 keer meer risico om zelfbeschadigend gedrag te stellen in vergelijking met Nederlandse jongeren. Het aantal suïcidepogingen ligt nog hoger, bijna 10 X hoger m.a.w. suïcidaliteit bij jongeren is een reëel probleem.
Het vroegtijdig herkennen en detecteren van suïcidaal gedrag bij jongeren is een eerste belangrijke stap in een kwaliteitsvol preventiebeleid. Achterhalen of een jongere suïcidaal is en voorkomen dat hij of zij overgaat tot zelfdoding is niet eenvoudig. Wetenschappelijke inzichten in de problematiek van suïcidaal gedrag bij jongeren bieden enkele antwoorden.
Zelfdoding is een complexprobleem en suïcidaal gedrag ontstaat altijd vanuit samenspel van verschillende oorzaken nl. biologische, psychologische, sociale en psychiatrische risicofactoren. Verscheidene risicofactoren te samen maken een persoon kwetsbaarder voor het ontwikkelen van suïcidaal gedrag.
Aan zelfdoding gaat steeds een suïcidaal proces vooraf. Dit proces begint in eerste instantie met vage suïcidegedachten die alsmaar concreter en dwingender worden en kunnen evolueren naar een uitgewerkt suïcideplan en uiteindelijk leiden tot een zelfmoordpoging of een geslaagde suïcide. Moeilijkheid is dat slechts een gedeelte van het suïcidaal proces zichtbaar is voor de omgeving. Suïcidaal gedrag is observeerbaar, maar gedachten en plannen zijn dat veelal niet. De grens tussen zichtbaar en onzichtbaar kan men verlagen door met jongeren in gesprek te gaan. Dit is belangrijk omdat niet iedereen met zelfdodingsgedachten over gaat tot het maken van plannen en niet iedereen met plannen voert deze effectief uit. Het suïcidaal proces is omkeerbaar en op elk moment te stoppen, wat preventie van zelfdoding mogelijk maakt. Om aan dit alles iets te doen ontwierp de Vlaamse overheid een actieplan nl. “Het Vlaams actieplan voor de preventie van zelfdoding 2012-2020. Met dit plan wil de Vlaamse overheid de zelfdoding tegen 2020 met 20% terugdringen in vergelijking met 2010.
Doel van deze voordracht was inzicht te krijgen in het suïcide-proces, de preventiemogelijkheden en indien nodig de behandelingsmogelijkheden zodat we niet ongewapend staan wanneer we geconfronteerd worden met suïcidaal gedrag bij jongeren. Daarom hebben we de verantwoordelijk voor het Vlaams actieplan en de expert terzake uitgenodigd.
In haar presentatie startte Prof. Portzky met de begrippen suïcide, suïcide poging en suïcide ideatie. Zij waarschuwde uitdrukkelijk voor het bagatelliseren van suïcidepogingen. Vervolgens schetste zij het suïcidaal proces en meer bepaald bij adolescenten. Met grafieken kregen we een beeld op het aantal zelfdodingen bij mannen en vrouwen, per leeftijd en verhoudingsgewijs met andere landen. Ook de evolutie in het verleden kwam aan bod. Verder had zij het over oorzaken en risicofactoren, de verbale en gedragsmatige signalen, de symptomen van depressie, behandelingsmogelijkheden, tips voor de omgeving en aanbevelingen om ten slotte af te sluiten met het uit de weg ruimen van vooroordelen.
De vele vragen vanuit het talrijk opgekomen publiek (170 aanwezigen) illustreerden de belangrijkheid van het thema. Nog geruime tijd na de lezing was het aanschuiven voor een persoonlijk gesprek met de professor.
Prof Dr. Gwendolyn Portzky is van opleiding licentiaat Klinische Psychologie en doctor in de Medische Wetenschappen. Zij is verbonden aan de vakgroep Psychiatrie en Medische Psychologie van de Universiteit Gent als professor Medische Psychologie.
Tevens is zij coördinator van de Eenheid voor Zelfmoordonderzoek, van de Universiteit Gent waar zij sinds 1999 werkzaam is. Haar onderzoeksinteresses zijn de epidemiologie van suïcidaal gedrag en de studie van suïcidaal gedrag bij jongeren. Zij doctoreerde in 2006 met een doctoraatsthesis over: ‘Suicidal behaviour among adolescents: epidemiology, risk factors and prevention’. Ook de preventie van suïcidaal gedrag is één van haar onderzoeksinteresses. Vanuit deze interesse heeft zij zeer actief medegewerkt aan de ontwikkeling van het nieuw Vlaams Actieplan Suïcidepreventie 2012-2020 waarvan ze nu de verantwoordelijkheid draagt. Tevens is zij in Europa een autoriteit op dit gebied.
Bekijk hier de PowerPointpresentatie van deze lezing
Dit was een organisatie van Vrijzinnig Centrum De Molensteen i.s.m. Humanistisch Vrijzinnige Vereniging / Oudervereniging voor de Moraal Oostkamp